سرویس جامعه مشرق - حالا بیش از یکسال است که سردار تقی مهری به عنوان رئیس‌ پلیس راهنمایی و رانندگی کشور مشغول فعالیت است و اگرچه در سال‌های دور جزء فرماندهان لشکر ویژه 25 کربلا محسوب می‌شد و لباسی دیگر از جنس نیروهای مسلح به تن داشت، اما حالا به قول اهالی رسانه، دغدغه‌هایش «دربرگیری» عمومی دارد و همه آحاد جامعه با آن مرتبط هستند.

فرماندهان ناجا در توصیف علت انتصاب وی به عنوان رییس پلیس راهنمایی و رانندگی، دانش حرفه‌ای، مهارت‌های خلاقانه و روحیه اجتماعی ایشان را مثال زده‌اند و به همین خاطر، در این مصاحبه، آنگاه که حرف از اجرای قانون به میان می‌آید، صریح و قاطع سخن می‌گوید، لحن فرماندهی دارد و با حرارت استدلال می‌کند و هنگامی که مثال‌هایی از حوادث تلخ و برخی مشکلات می‌زند، آن روحیه اجتماعی صورتش را دگرگون می‌سازد.

باز هم تاکید می‌کند که پلیس راهور در تلاش است در جهت کاهش تصادفات رانندگی و تلفات ناشی از آن گام بردارد و نتیجه‌اش را هم مسئولان و مردم به عینه دیده‌اند و حال که در خلال اجرای طرح تابستانه قرار دارند، از همه می‌خواهد همانطور که با دستور فرمانده ناجا دیگر بخش‌های نیروی انتظامی مانند بالگردهای هواناجا هم برای کمک به اجرای هرچه بهتر این طرح و کاهش تلفات و تصادفات رانندگی وارد میدان عمل شده‌اند، آنها نیز به سهم خود و در جایگاه حقیقی و حقوقی‌شان برای بهبود این کارنامه تلاش کنند.

 

با توجه به اهمیت توجه جدی‌تر به تردد ایمن خودروهای عمومی، چه برنامه‌ای برای تحقق آن تدارک دیده‌اید؟

درخصوص ناوگان حمل و نقل عمومی و نحوه نظارت بر رفتار رانندگان ناوگان عمومی راهور برنامه‌های مختلفی دارد. در همین رابطه هماهنگی‌های لازم بین پلیس راهور، سازمان راهداری و تعاونی‌های حمل مسافر صورت گرفته تا کنترل بیشتری بر روی عملکرد ناوگان حمل و نقل عمومی صوت بگیرد.

به عنوان مثال از سال گذشته تمامی تعاونی‌های مسافربری مکلف به نصب شماره انتظامی اتوبوس به همراه شماره پیامکی 110120 در داخل اتوبوس و در معرض دید مسافران شده‌اند تا مسافرین در صورت مشاهده تخلفات حادثه‌ساز توسط راننده بدون نیاز به بحث و درگیری با او، مراتب را از طریق سامانه پیامکی 110120 به پلیس اطلاع دهند تا پلیس راه در اولین پاسگاه خود راننده متخلف را متوقف نماید.

درهمین راستا گشت‌های نامحسوس پلیس نیز با استفاده از مجرب‌رین افسران راهور در سراسر کشور درحال گشت‌زنی و رصد جاده‌ها هستند تا در صورت برخورد با رانندگانی که با رانندگی پرخطر نظم آمد و شد جاده‌ای را برهم می‌زنند، برخوردی قاطع و به موقع داشته باشند.

در زمینه استفاده از تکنولوژی روز برای کاهش حوادث ترافیکی چه کارهایی صورت گرفته؟

مسائل فوق دلیل بر این نمی‌شود که پلیس نقش بازدارندگی خود را از یاد ببرد. به همین دلیل با هماهنگی وزارت راه و شهرسازی، استفاده از فناوری‌های جدید و روز دنیا را در دستور کار خود قرار داده‌ایم و بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته تا سه سال آینده هزار و 888 دوربین ثبت تخلفات رانندگی در جاده های کشور نصب خواهد شد.

البته تعدادی دوربین نیز در گذشته توسط سازمان راهداری و پلیس راهور در جاده‌ها نصب شده است که با احتساب 400 دوربین موجود در جاده‌ها، تعداد دوربین‌های ثبت تخلفات در جاده‌ها طی سه سال آینده به دو هزار دستگاه خواهد رسید.

تاکید ما در زمینه استفاده از فناوری‌های نوین افزایش دوربین‌های ثبت تخلفات رانندگی است. درحال حاضر تعداد 72 دستگاه دوربین در مسیر تهران، قم، اصفهان و ساوه در حال بهره‌برداری است و مسیر اصفهان-شیراز نیز تحت پوشش کامل دوربین‌های ثبت تخلف قرار گرفته است.

تا پایان تیرماه نیز دوربین‌گذاری و عملیاتی‌شدن دوربین‌های مسیر تهران-مشهد و بالعکس نیز به پایان می‌رسد و تا پایان تابستان 95 تعداد دوربین‌های عملیاتی‌شده در سطح جاده‌های کشور از رقم 300 عدد عبور خواهد کرد. اولویت بعدی ما، نصب و راه اندازی دوربین‌های ثبت تخلف در مسیر قزوین به رشت و زنجان است.

 

نسل جدید دوربین‌های جاده‌ای از چه زمانی عملیاتی شده یا می‌شوند؟

خوشبختانه مشکل استخراج اطلاعات به صورت آفلاین از دوربین‌های جاده‌ای در نسل جدید دوربین‌ها حل شده و دوربین‌های جدید به صورت آنلاین با مرکز کنترل عملیات پلیس راهور و اجرائیات راهور در ارتباطند و سازمان راهداری نیز مکلف به ارسال اطلاعات دوربین‌ها به صورت آنلاین شده است.

البته این دوربین‌ها علاوه بر آنلاین بودن و ثبت اطلاعات در دقیقه که باعث کاهش زمان برای صدور قبض و ارسال آن در کمتر از 24ساعت برای متخلفین شده است، ویژگی‌های دیگری هم دارند.

دیگر ویژگی این دوربین‌ها که تا حد بسیاری می‌تواند مقابل تخلفات را بگیرد، محاسبه سرعت متوسط خودرو هنگام عبور از بین دو دوربین نصب شده در راه است.این دوربین‌ها با محاسبه سرعت متوسط خودروها، رانندگانی که در مواجهه با دوربین در جاده سرعت خود را کم کرده و با عبور از آن با سرعت غیر مجاز رانندگی می کنند را 200هزار تومان جریمه خواهد کرد.

به امید خدا با نصب هزار و 888 دوربین ثبت تخلف در 34 هزار کیلومتر از جاده‌های شریانی کشور، رانندگانی که حتی در مسافتی کوتاه اقدام به تجاوز از سرعت مجاز کنند، جریمه خواهند شد.

در خصوص دوربین‌های شهری هم این ویژگی‌ها وجود دارد؟

در حال حاضر این امکان برای دوربین‌های ثبت سرعت و تخلف در بزرگراه‌های شهری دیده نشده اما برخی دوربین‌های نصب شده در بزرگراه‌های شهری نیز قابلیت استفاده از این نرم افزار را دارند. البته توجه داشته باشید که کنترل سرعت در شهر و جاده دو موضوع کاملا متفاوت است چراکه راه‌های شهری کوتاه هستند و ممکن است در فواصل کوتاه دوربین‌ها نصب شوند اما در جاده‌های برون شهری به دلیل زیاد بودن فاصله‌ها و اینکه ممکن است در هر چند کیلومتر امکان نصب یک دوربین باشد، استفاده از این ویژگی و فناوری لازم و ضروری است.

در عین حال، این دوربین‌ها دو تفاوت دیگر نیز با دوربین‌های نسل قدیم دارند. یکی از این ویژگی‌ها ثبت تخلف عدم حفظ فاصله طولی استاندارد و دیگری امکان تشخیص عدم رعایت فاصله استاندارد عرضی است. یعنی اگر راننده‌ای در جاده بیش از اندازه به خودرویی که در مقابلش در حال تردد است نزدیک شود جریمه خواهد شد. این موضوع در زمینه سبقت از خودروی کناری و عدم رعایت فاصله جانبی نیز صدق می‌کند و متخلفان توسط پلیس جریمه خواهند شد.

بر اساس آمارهای پزشکی قانونی در تابستان سال گذشته روزانه 52 نفر درجاده های کشور جان خود را از دست داده‌اند که در مجموع می‌توان گفت در طول سه ماهه دوم سال 94 ، 4هزار و 879نفر در جاده‌های کشور جان خود را از دست داده‌اند.

این تعداد انسان در هزار و 816 فقره تصادف رانندگی جان باخته‌اند. البته نباید از تعداد بالای وسایل نقلیه در کشور نیز غافل شد. در حال حاضر 18میلیون و 500هزار دستگاه خودرو و بیش از 11میلیون موتور سیکلت در کشور در حال ترددند که در مجموع تعداد وسایل نقلیه موتوری درکشور نزدیک به 30 میلیون دستگاه برآورد می‌شود. با این‌حال تعداد تلفات جاده‌ای با توجه به شرایط فرهنگی ما چندان قابل قبول نیست.

 

بیشتر تصادفات منجر به فوت، چه علتی دارند؟

بر اساس آمارهای سال گذشته 39درصد از تصادفات منجر به فوت به دلیل عدم توجه به جلو ناشی از خستگی و خواب آلودگی بوده است. جالب اینکه بیشترین تعداد تصادف‌های رانندگی بین ساعت 16تا 20 رخ داده اند که 25 درصد از تعداد کل تصادفات منجر به فوت را شامل می‌شود.

نکته دیگری که راننده‌های عزیز باید به آن توجه داشته باشند این است که 60درصد از تصادفات منجر به فوت در 30 کیلومتری ورودی به شهرها رخ داده و علت آنهم این است که راننده‌ها در این فاصله با فرض بر اینکه به مقصد رسیده‌اند دقت کمتری به خرج می‌دهند. علاوه بر این تراکم و ترافیک خودرو، موتور‌سیکلت و عابرین در فاصله 30 کیلومتری شهرها بیشتر است و به همین دلیل دقت عمل بیشتری را برای رانندگی می‌طلبد.

همچنین مهمترین علت شکل‌گیری تصادفات رانندگی برون شهری مربوط به خودروهای سواری است که علت 55 درصد از تصادفات بوده‌اند. پس از آن نیز موتورسیکلت‌ها 32درصد و سایر وسایل نقلیه باعث تصادف شده اند. ضمن اینکه 20درصد کشته‌شدگان تصادفات رانندگی در تابستان سال، قبل عابرین پیاده بوده‌اند.

میانگین تعداد کشته‌های تصادفات رانندگی در دنیا به ازای هر 10هزار وسیله نقلیه 7.6 نفر است. این آمار در آسیا 10 نفر به ازای هر ده هزار وسیله نقلیه است و درایران 6 نفر. با اینکه رتبه ایران در مقایسه با آسیا و جهان مناسب است اما در مقایسه با اروپا که به ازای هر 10هزار وسیله نقلیه تنها بین 2 تا 3 نفر کشته می‌شوند، بسیار بالاست.

آیا برآوردی از هزینه تصادفات در ایران دارید؟

بر اساس تحقیقاتی که در سال 93توسط مرکز تحقیقات پلیس راهور ناجا و دانشگاه شهید بهشتی انجام گرفت بیش از 6درصد درآمد ناخالص ملی کشور در تصادفات رانندگی به هدر می‌رود. یعنی سالانه بیش از 40 هزار میلیارد تومان تنها به واسطه کشته‌های تصادفات رانندگی به هدر می‌رود و این مبلغ جدای از هزینه‌ای است که معلولین ناشی از تصادفات به کشور تحمیل می‌کنند.

موضوع درنظر گرفتن جریمه جایگزین به کجا رسید؟

قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی در سال 89 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و این قانون از سال 90 در حال اجراست. با اینحال ما در پلیس راهور پیشنهاد اصلاح قانون را داده‌ایم و مجازات‌های جایگزین و اعمال محرومیت‌های اجتماعی را نیز برای مرتکبین تخلفات حادثه‌ساز پیشنهاد داده‌ایم.

البته قانونگذار نمره منفی را به نوعی به عنوان مجازات جایگزین در نظر گرفته است و بر اساس نمرات منفی دریافتی، رانندگان بین سه ماه تا یکسال از رانندگی محروم می‌شوند اما با اینحال ما معتقدیم هنجارشکنانی که دست به تخلفات حادثه‌سازی مانند عبور از چراغ قرمز، سرعت و سبقت غیر مجاز و انحراف به چپ می‌زنند باید مجازات‌های سنگین‌تری شوند.

حتی در پیشنهادی که پلیس راهور به دولت داده است مقرر شد در لایحه ارسالی به مجلس قید شود که متخلفان نتوانند در جایگاه‌های حساس اجتماعی مانند نمایندگی مجلس، نمایندگی شورا و دیگر مشاغل حساس مشغول به کار شوند.

همچنین در بسته پیشنهادی پلیس راهور به دولت برای تدوین لایحه بازنگری در قانون نحوه رسیدگی به تخلفات راهنمایی و رانندگی، جریمه‌های سنگین‌تری مانند حبس نیز برای رانندگان متخلف با رفتاری‌های پرخطر شده است. پیشنهاد دیگر پلیس، کاهش مدت زمان اعتبار معاینه فنی خودروهای صفر کیلومتر از پنج سال به دو سال است چراکه همان خودرو تنها دو سال توسط سازنده گارانتی می‌شود.

درباره خودروهای عمومی پیشنهادات سخت‌گیرانه‌تری داریم و پیشنهاد تعیین مدت زمان اعتبار برگه معاینه فنی بر اساس عمر وسیله نقلیه را داده‌ایم که این مدت می‌تواند بین سه ماه، شش ماه و یکسال متغییر باشد.

 

اگر همه اختیارات قانونی با شما بود، کدام خودروها را پلاک نمی‌کردید؟

دراین مورد نمی‌توان خودروی خاصی را نام برد. هم در بین خودروهای داخلی و هم در بین خارجی‌ها خودروهایی هستند که از استانداردهای پایینی برخوردارند، اما پلیس مرجع تصمیم‌گیری نیست و این سازمان استاندارد و سازمان حفاظت محیط زیست است که مجوزهای لازم را صادر می کند و پلیس بر مبنای آن مجوزها اقدام به شماره‌گذاری می‌کند.

البته به عقیده بنده استانداردهای 51‌گانه خودروها باید ارتقاء یابند و کیفیت قطعات تولید داخل نیز بهبود پیدا کند. در این موضوعات، شورای عالی استاندارد که به ریاست رئیس جمهور و یا معاون اول او برگزار می‌شود، تصمیم گیر مهمی است که البته پلیس در آن عضو نیست و تنها نظرات خود را از طریق وزارت صنعت معدن و تجارت به اطلاع شورای عالی می‌رساند!

ما به عنوان پلیس معتقدیم کیفیت خودروها در بخش‌های مختلف مانند ترمز، استقامت بدنه، ستون‌ها و سقف و همچنین نوع لاستیک باید بهبود یابد تا با بهره‌گیری از مواردی چون ایربگ برای تمام سرنشینان خودرو، میزان آسیب و صدمه به سرنشینان به حداقل ممکن برسد.

با توجه به اتفاقات عجیب به وجود آمده در تعطیلات عید فطر، مشکل اصلی جاده‌های شمال را چه می دانید؟

جاده‌های شمال و ترافیک نفس‌گیر این جاده‌ها یکی از دغدغه‌ها و مشکلات پیش روی پلیس راهور است هریک از این جاده‌ها تک به تک مشکلاتی دارند که باید برطرف شوند. جاده قزوین به رشت در محدوده منجیل و رودبار باید به آزاد راه تبدیل شود که متاسفانه این اقدام صورت نگرفته و موجب کندی عبور مرور شده است.

جاده چالوس هم با شرایط 80 سال قبل ساخته شده و باید آزادراه تهران-شمال را که بیست سال است دارند بر روی آن کار می‌کنند، افتتاح شود. در جاده هراز و فیروزکوه هم باید عملیات عریض‌سازی جاده با سرعت بیشتری انجام شود. اما متاسفانه در حال حاضر به رغم میل باطنی، مجبور به درنظر گرفتن برخی محدودیت‌ها هستیم تا با این کار بتوانیم بار ترافیک را تخلیه کنیم.

عملکرد سایر دستگاه‌ها درحوزه ترافیک را چطور ارزیابی می کنید؟

تاکید ما مدیریت واحد سوانح ترافیکی است که پیشنهاد آن را سال قبل به رئیس جمهوری دادیم. امیدوارم مدیریت سوانح ترافیکی در کشور دراولویت قرار گیرد.

نکته‌ای که جا دارد به آن اشاره کنم مرگ 16هزار و 569نفر طی سال گذشته در تصادفات جاده‌ای است که 50درصدشان در سر صحنه و 50درصد دیگر در راه بیمارستان و یا داخل بیمارستان فوت کرده‌اند. این درحالی است که استاندارد کشته‌شدگان حوادث ترافیکی در راه بیمارستان و بیمارستان تنها 25درصد است و ما دراین زمینه وضعیت خوبی نداریم.

در همین راستا نیاز است تا ناوگان آمبولانس هوایی و تجهیزات اورژانس تقویت شود و مجلس و دولت در تدوین و تصویب برنامه ششم توسعه با نگاهی متفاوت به این موضوع بنگرند.

یکی از موضوعاتی که مورد توجه مردم است، کارنامه راهور در برخورد با استفاده غیرمجاز از پلاک‌های دولتی است، در این زمینه چه توضیحاتی دارید؟

ما با این تخلف به شدت برخورد می‌کنیم‌. البته من آمار دقیقی از برخوردهای صورت گرفته در اختیار ندارم اما کسانی که از وسایل نقلیه دولتی استفاده شخصی می‌کنند و در ساعات غیر اداری بدون دراختیار داشتن حکم ماموریت با خودروهای پلاک دولتی تردد می‌کننند توسط پلیس متوقف و با جدیت با آنها برخورد می‌شود.

آیا پلیس راهور در زمینه فرهنگ‌سازی هم اقداماتی کرده است؟

فرهنگ سازی و اصلاح رفتار رانندگان نیز از دیگر اولویت های پلیس راهور ناجاست تا با اولویت قرار دادن راهنمایی بر بازدارندگی در جهت فرهنگ سازی در جامعه اقدام کنند تا در نهایت از میزان تصادفات و تلفات ناشی از تصادفات کاسته شود. درهمین راستا معاونت اجتماعی ما با هماهنگی سایر دستگاههای فرهنگی مانند آموزش و پرورش، صدا و سیما، رسانه های مکتوب و دیگر دستگاهها وارد میدان شده و مانند سال های قبل سعی در فرهنگ سازی در زمینه رانندگی اصولی شده است.

به عنوان مثال برنامه سفر بخیر دوباره روی آنتن سیما خواهد رفت و از شنبه تا چهارشنبه هر روز برای مدت 15دقیقه بعد از خبر ساعت 22 میهمان خانه‌های مردم خواهد بود. ما امیدواریم در تابستان امسال مردم و رانندگان با رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی باعث کاهش تصادفات فوتی شوند.

اما نکته قابل توجه این است که سالانه 1.5میلیون وسیله نقلیه و 1.5 میلیون راننده جدید به ناوگان حمل و نقلی کشور اضافه می شود و همین موضوع باعث افزایش تعداد تصادفات خواهد شد.